به گزارش قدس آنلاین، بنا به گزارش رسانه‌های امریکایی، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده می‌خواهد تصمیم خود را در خصوص صدور تاییدیه در مورد برجام تا چند روز دیگر به کنگره اعلام کند. نخستین نکته که باید مدنظر قرار بگیرد، این است که در برجام، چیزی به نام صدور تاییدیه یا Certification توسط دولت امریکا پیش‌بینی نشده است. براساس برجام مسوولیت تایید پایبندی ایران به توافق فقط برعهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این سازمان بین‌المللی باید در مدت زمان اجرای برجام داوری کند که آیا ایران به تعهداتش بر اساس برجام پایبند است یا نه. آژانس تاکنون ٨ بار از زمان انعقاد برجام پایبندی ایران را تایید کرده است. زمانی که توافق هسته‌ای در حال نهایی شدن بود، از آنجا که جمهوریخواهان در امریکا برکنگره تسلط داشتند و منتقد دولت وقت دموکرات امریکا بودند درصدد مانع آفرینی در مسیر دولت وقت برآمدند و قانونی تصویب کردند که بر اساس آن دولت موظف شد هر ٣ ماه یک‌بار گزارشی در اختیار کنگره قرار دهد و در آن آخرین وضعیت اجرای برجام را اعلام کند.
براساس مصوبه کنگره امریکا سه چیز باید توسط دولت گزارش شود: ١- آیا ایران اجرای برجام را نقض کرده است؟ ٢- آیا تعلیق تحریم‌ها علیه ایران متناسب با اقدامات هسته‌ای ایران بوده یا خیر؟ ٣- آیا دستور توقف اجرای تحریم‌ها توسط رییس‌جمهور توانسته است منافع امنیت ملی امریکا را تامین کند یا خیر؟ اعلام پایبندی ایران به برجام در نامه‌ای به کنگره در حقیقت پاسخ دادن به این سه سوال را شامل می‌شود. در یک سال و نیم گذشته از عمر برجام و زمانی که باراک اوباما برمسند قدرت در کاخ سفید نشسته بود، هر ۹۰ روز این گزارش در اختیار کنگره قرار می‌گرفت و طبیعتا بازتاب چندانی هم نداشت.
در دولت جدید ایالات متحده امریکا تاکنون دو بار این تمدید اعتبار و اعلام پایبندی ایران به توافق هسته‌ای انجام شده است. دولت جدید امریکا در یک عبارت کلی تاکنون دوبار به کنگره اعلام کرده است که ایران شرایط مندرج در برجام را رعایت می‌کند. حال در آستانه ارسال سومین نامه تمدید اعتبار، دولت این کشور تهدید کرده است که این تاییدیه را انجام نخواهد داد.
این در شرایطی رخ می‌دهد که هیچ دلیل و شاهدی برای عدم تمدید اعتبار وجود ندارد و ایران تعهدات خودش را کاملا انجام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم برای هشتمین بار اجرای تعهدات ایران را تایید کرده است. اما دولت امریکا قصد دارد بر اساس دلایلی متفاوت مانند اینکه اجرای این توافق در چارچوب منافع ملی امریکا نیست یا بهانه‌های بی‌پایه یا ناروا مانند اینکه ایران روح برجام را رعایت نمی‌کند یا ادعای دخالت در مسائل منطقه‌ای یا عدم قبول برنامه موشکی ایران، اقدام به عدم تایید پایبندی ایران به برجام بکند.
چنین اقدامی، یعنی عدم تایید پایبندی ایران یا تمدید نکردن اعتبار Decertification، به این معنی است که تعلیق اجرای تحریم‌ها علیه ایران، که در حال حاضر با دستور رییس‌جمهور انجام می‌شود، در اختیار کنگره قرارخواهد گرفت. کنگره بعد از دریافت نامه عدم تمدید اعتبار، ۶۰ روز فرصت دارد تا این موضوع را با فوریت بررسی کند. کنگره در برابر گزارش دولت چند گزینه پیش رو دارد، یک گزینه این است که می‌تواند آن را مسکوت بگذارد. گزینه دیگر اینکه می‌تواند فقط در مورد آن بحث کند و شرایط را به شکل کنونی حفظ کند. گزینه دیگر هم این است که طی این ۶۰ روز اختیار تعلیق اجرای تحریم‌های هسته‌ای را از رییس‌جمهور بگیرد. اگر گزینه سوم از سوی کنگره انتخاب شود، آنگاه نقض فاحش مفاد برجام از سوی ایالات متحده امریکا اتفاق افتاده است. چرا که تحریم‌های هسته‌ای که بر اساس برجام از سوی امریکا تعلیق شده‌بود دوباره حالت اجرایی می‌گیرد و این یعنی نقض فاحش برجام.
این رفتارها در حالی از سوی دولت دونالد ترامپ انجام می‌گیرد که برآیند رفتاری وی در ٩ ماه گذشته نشان می‌دهد که دولت جدید ایالات متحده امریکا با هر شکل از چندجانبه‌گرایی مخالف است و اقدامات این دولت در جامعه جهانی تا حد زیادی موجب انزوای امریکا شده است. رفتارهای مختلف امریکا با مخالفت عمده جهانی مواجه شده است، چه خروج از توافق آب و هوایی پاریس یا دیدگاه‌هایی که در برابر مهاجرت عنوان کرده‌اند. برنامه جامع اقدام مشترک، یک توافق چندجانبه است که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد رسیده است. ایالات متحده امریکا به عنوان عضو دایم شورای امنیت، یکی از اضلاع اصلی این توافق محسوب می‌شود و اگر راسا دست به اقدامات یک‌جانبه بزند، قطعا با انزوای بیشتری مواجه خواهد شد. هیچ یک از اعضا ١+٥ و هیچ یک از اعضای سازمان ملل از این حرکت احتمالی ترامپ و اعلام عدم پایبندی ایران به برجام نقض آن توسط جمهوری اسلامی ایران را برداشت نمی‌کنند و چنین رفتاری از سوی امریکا نتیجه‌ای جز انزوای این کشور در جامعه جهانی نخواهد داشت و به همین دلیل حتی ممکن است کنگره امریکا هم نتواند موضع قاطعی در واکنش به ارسال گزارش عدم تایید پایبندی ایران به برجام توسط رییس‌جمهور بگیرد. ارسال چنین گزارشی به کنگره نه تنها با مخالفت دموکرات‌ها مواجه می‌شود و اختلافات میان دو حزب اصلی امریکا را تعمیق می‌کند، بلکه حتی ممکن است باعث افزایش اختلافات و شکاف در حزب جمهوریخواه نیز بشود.
مساله‌ای که قابل کتمان نیست این است که به هرحال حفظ این حالت ابهام در مورد وضعیت امریکا در قبال برجام ممکن است اثرات منفی بر شرایط اجرای برجام بر جای بگذارد. آنچه در سیاست داخلی امریکا رخ می‌دهد، ممکن است اثرات روانی و اقتصادی بر مناسبات خارجی جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. از دیدگاه ما این رفتار مخالف اجرای درست برجام و مشکل‌تراشی و مانع‌گذاری در برابر جمهوری اسلامی ایران است. چنین حرکاتی باعث می‌شود که جو روانی منفی برای سرمایه‌گذاری، افزایش مناسبات اقتصادی و تجارت خارجی با ایران از سوی برخی کمپانی‌ها و شرکت‌های خصوصی و حتی بین‌المللی حفظ شود و این در حالی است که براساس برجام، هیچ کدام از طرف‌های مذاکره‌کننده نباید در مسیر مانع‌تراشی برای تحقق صحیح و همراه با حسن نیت این توافق گام بردارند. جوسازی، مانع‌تراشی و بهانه‌گیری یک عضو در حالی که برجام توافقی چندجانبه است هیچ گونه تطابقی با برجام ندارد. با این وجود هرچند که این رفتارهای امریکا می‌تواند تاثیرات منفی بر اجرای صحیح برجام و منتفع شدن کامل ایران از این توافق بگذارد اما اثرات بسیار منفی هم برای ایالات متحده امریکا در پی دارد، چرا که اعتبار امریکا را در جهان زیر سوال می‌برد. در صورت تداوم این رفتارها، نگاه جهانی به امریکا تغییر خواهد کرد و اینگونه القا خواهد شد که در عرصه سیاست داخلی امریکا، تعهداتی که یک دولت خواهد داد به هیچ‌وجه ضمانت اجرایی نخواهد داشت و به راحتی توسط دولت بعدی نادیده گرفته می‌شود. این درگیری داخلی و رقابت حزبی در خاک امریکا، باعث خدشه‌دار شدن حیثیت و اعتبار دولت ایالات متحده امریکا و باعث اختلال در اجرای برجام می‌شود. قطعا بسیاری کشورهای جهان و قدرت‌هایی مانند اروپا، چین و روسیه که هم دوست دارند در جهانی امن زندگی کنند و به کسب و کار و تجارت با ایران بپردازند، اقدامات ایالات متحده امریکا در مورد برجام را نمی‌پذیرند.
نظر شما